En kısa zamanda elmas ve pırlanta piyasasını açacağız

İstanbul Altın Borsası Başkanvekili Osman Saraç, elmasın ithal ve ihraç işlemlerinde yetkili olduklarını belirterek 'Kıymetli taşların borsaya girmesi için çalışıyoruz' dedi.

Türkiye'nin, uluslararası ham elmas ticaretinin kontrol altında tutulabilmesi amacıyla Güney Afrika Cumhuriyeti'nin öncülüğünde başlatılan ve 46 ülkenin üye olduğu Kimberley Süreci Sertifika Sistemi üyeliğine kabul edilmesiyle İstanbul Altın Borsası (İAB), elmas ve pırlanta gibi kıymetli taşlar piyasasının oluşturulması çalışmalarına başladı.

Ham elmasın ithal ve ihracı işlemlerinde yetkili otorite olarak tayin edilen İAB, altında olduğu gibi elmas ve ilerleyen zamanlarda diğer kıymetli taşların borsada işlem görmesi üzerine kurgulanmış bir çalışma yürütüyor.

İAB Başkanvekili Osman Saraç, Kimberley Süreci Sertifika Sistemi'nin, “çatışmaların finansman kaynağı” olan elmasın kontrol altına alınabilmesi amacıyla büyük ülkelerin önderlik ettiği bir sistem olduğunu belirterek ağustos itibariyle Türkiye'nin de sisteme dahil edildiğini hatırlattı. Saraç, elmasın önemli bir bölümünün Afrika'da çıkarıldığını anımsatarak ham elmasın ithal ve ihracı işlemlerinde yetkili otorite tayin edilmeleri ile “çatışma bölgesinden” gelen elmasların sertifikası, menşei ve ayarı gibi kontrollerin İAB tarafından gerçekleştirileceğini kaydetti.

Yurtiçine giren külçe altının İAB'ye kaydının zorunlu olduğunu anımsatan Saraç, “Elmasın da sertifikasıyla birlikte İAB'de kontrolü zorunlu olacak. Sertifikayı uzaktan erişim sistemiyle merkezden kontrol edeceğiz. Böyle bir sertifika var mıdır, yok mudur? Merkezden sertifikanın teyidini alacağız. Sertifikası yoksa, ilk defa dolaşıma çıkmış bir elmas ise onun sertifikasını da düzenleme yetkisine sahibiz. Yüksek güvenlikli bir belgeden belli sayıda Merkez Bankası Banknot Matbaası'nda bastırdık” dedi.

Türkiye'de elmas kayıtdışı

İAB'ye verilen yetkinin, elmas ve pırlanta gibi kıymetli taşlarla ilgili bir piyasanın oluşmasını sağlayacağını kaydeden Saraç, önümüzdeki ay Kimberley Sekreteryası'nın organize ettiği bir toplantıda birkaç yeni üye ülke ile birlikte kendi piyasalarına ilişkin tanıtım yapacaklarını bildirdi. Elmas ticareti ve işlemeciliğinde ilk sırada yer alan Belçika'nın deneyimlerden istifade edeceklerini ve gündemlerine Dünya Elmas Borsaları Federasyonu üyeliğini aldıklarını belirten Saraç, “Altında olduğu gibi elmas ve ilerleyen zamanlarda diğer kıymetli taşların da İAB'de işlem görmesi üzerine kurgulanmış bir çalışmanın içerisindeyiz. Kısa sürede bu piyasayı açmayı düşünüyoruz” dedi.

Saraç, Türkiye'de elmasla ilgili ticaretin büyük ölçüde kayıtdışı olduğunu kaydederek kayıtdışılığın önlenebilmesi için yüzde 20 olan ÖTV'nin aşağılara çekilmesi gerektiğini, yıllık 5-6 milyar dolarlık hacme sahip altın piyasasında olduğu gibi, elmasta da kamu otoritesi gözetiminde serbest rekabet şartları altında alım-satım yapılabilecek bir ortama ihtiyaç bulunduğunu söyledi. Elmas ve pırlanta alanının çok büyüdüğünü, Avrupa ile Rusya'da pırlantaya ilginin giderek arttığını ve altının çeşitli türlerine monte edilmiş pırlantaya yoğun bir talep olduğunu vurgulayan Saraç, “Bizde de iyi-kötü artan bir talep var. Tüketici eğilimleri değişiyor. İnsanlar geçmişte 22 ayar ürünlere daha fazla ilgi gösterirken şimdi biraz daha rafine, estetik ve dizaynı geliştirilmiş ürünlere değer veriyor. O anlamda pırlantanın, elmasın önü açık.”

Gemoloğa ihtiyaç var

Türkiye'de geçen yıl kıymetli madenler ihracatının 1 milyar doları aştığını belirten Saraç, “Pırlantayla beraber bunun büyük miktarda artacağını düşünüyoruz. Çünkü pırlantada altındaki katma değerden daha yüksek bir katma değer var” dedi.

Saraç, elmasla ilgili piyasanın açılması halinde gemolog (değerli taş uzmanı) istihdam etmeleri gerektiğini, Türkiye'de bu alanda iyi-kötü yetişmiş eleman olduğunu ve birkaç üniversitede eğitim verildiğini söyledi. “Türkiye, bu alandaki uzmanlığını tesis edebilirse elmas ticareti ve işlemeciliğinde ilk sıralardaki Belçika ve İsrail'i mutlak suretle geçecektir ya da en az onlar kadar bir katma değeri yurtdışına taşıyacaktır” diye konuştu. Saraç, kıymetli taşlarda verginin düşürülmesi konusunda hükümete öneride bulunacaklarını da sözlerine ekledi.